روش کنترل فرونشست زمین در تهران

دراغلب شهرهای ایران از جمله شهر تهران و کرج، بخش عمده ای از زمین، رسوبی است و قدرت جذب و تصفیه فاضلاب را به خوبی دارد. لذا در برنامه ریزی اولیه برای تامین آب تهران علاوه بر انتقال آب سد، استفاده از آب زیرزمینی که با عبور از لایه های زمین کاملاً تصفیه فیزیکی و با کلرزنی قابل نوشیدن می شد، پیش بینی شده بود.

 اما عدم استفاده از آب زیرزمینی و انتقال بی مورد آب، از سد هایی که یکی پس از دیگری ساخته و آب آن به این شهر سرازیر می‌شد، سبب بالا آمدن سطح آب زیرزمینی گردید.

 حتی در این مرحله به جای انتقال آب کمتر از سدها و استفاده از آب زیرزمینی به صورت محله‌ای و تامین کسری آب محلات از این آب، با ادعای ضرورت رفع آلودگی آب های زیرزمینی،  که خود حاصل ورود آب چندین سد به این شهر بود؛ بدون بررسی کافی، لوله کشی فاضلاب و انتقال آن با چندین تونل عظیم به خارج از شهر ظاهراً برای تصفیه کلید خورد.

 اکنون فاضلاب اغلب نقاط شهر به جای تجدید آب زیرزمینی، به خارج از شهر منتقل می‌شود. البته تصفیه خانه ها با عدم توان تصفیه این حجم از فاضلاب که حاصل ورود آب ۵ سد به این شهر است؛روبه رو هستند که به آلودگی بسیار شدید و خطرناکی در اطراف تصفیه خانه ها منجر شده است.

تصفیه  فاضلاب معمولاً در زمانی انجام می‌شود که زمین حالت صخره ای داشته باشد؛ یا به طور طبیعی گرفتار سطح آب زیرزمینی شور و بالا باشد .

در حالی که در شهر تهران تعمداً، با عدم استفاده از آب زیرزمینی، سطح آب زیرزمینی بالا آمده بود.

 برای حل این مشکل هم کافی بود انتقال آب سدها به تهران کم شده و با استفاده از آب زیرزمینی به صورت محله ای، کمبود آب شهر تامین گردد.  در این صورت محیط زیست اطراف سد های احداث شده هم عملاً تخریب و گرفتار خشکسازی نمی شد.

 نحوه منطقی حل مشکل

گام اول : توقف طرح لوله کشی و انتقال فاضلاب مناطقی که هنوز تکمیل نشده اند.

 گام دوم : ساخت تصفیه خانه های محلی درمحله هایی که اتصال به کانال فاضلاب انجام شده؛ و انتقال فاضلاب هر محله به تصفیه خانه محلی و لوله کشی آب آن، برای مصارف بهداشتی و آبیاری .

 گام سوم : کم کردن ورود آب سدها به شهر تهران برای جلوگیری از بالا آمدن بیش از حدِ آب زیرزمینی . و بستن تونلهای خروجیهای پساب به خارج از شهر که سبب خروج آب زیرزمینی میشوند.

 با این کار علاوه بر جلوگیری از فرونشست و بالا آمدن آب زیرزمینی و آلودگی و سایرمعضلات ناشی از آن، تخریب محیط اطراف سدها و رودها کاهش یافته و مشکلات منتسب به خشکسالی هم که مصنوعی و نتیجه سدسازی دو برابر ظرفیت آبی کشور است، تا حدی رفع خواهد شد.

گام چهارم : بستن تونلهای اضافه خروج پساب به سمت جنوب شهر؛ برای جلوگیری از ادامه آلودگی و خروج آب زیرزمینی. این کار قطعاً با بررسی شرایط خاص و ظرفیت هر خروجی باید صورت گیرد.

لازم به ذکر است که این کار در شهر کرج هم در حال اجراست ؛ که تا دیر نشده، بهتر است حداقل با جدا کردن آب نوشیدنی از آب بهداشتی استفاده از آب زیرزمینی در هر محله مورد استفاده قرار گیرد. استفاده از آب تصفیه شده قابل آشامیدن و پر هزینه برای تخلیه فاضلاب ، شستشو، آبیاری و ... نهایت بی انصافی و اسراف است.