اقدامات ضروری برای احیای آب و محیط زیست کشور

  الف-  احیای آب و محیط زیست شهرها :

 با توجه به اینکه در هر شهری انتقال فاضلاب انجام شده، بدون استثنا، بحران مهلک و سریع بی‌آبی، فرو نشست و آلودگی محیط زیست و به خصوص آسیب به ساختمان‌های تاریخی مواجه شده است؛ باید هوشیاری دانشمندان گذشته ایران مانند شیخ بهایی را در طراحی چاه جذبی، که سیستم فوق مدرن و نانو ساختار تصفیه فاضلاب خانگی، را برای تجدید آب زیرزمینی و تامین پایدار آب پاک و زلال شهرها، بدون آلودگی محیط زیست با کمترین هزینه، بدون نیاز به نگهداری، با تجدید آب زیرزمینی، با کمترین ورودی آب را ستود.

 قابل ذکر است که استفاده از آبهای زیرزمینی، فقط با کلر زنی، لااقل برای ۹۹ درصد از مصارف خانگی شهرها یعنی، حمام، شستشوها، سیفون توالت و آبیاری امکان‌پذیر بوده و نیازی به انتقال فاضلاب برای عدم تشکیل آب زیرزمینی و نابودی کل آب زیرزمینی شهرها برای کِیفی کردن سرانه دو لیتر آب آشامیدنی نیست؟!

  همچنین این سیستم مطابق با پدافند غیرعامل، مانع فرونشست و تخریب زیرساخت‌ها و ساختمان‌هاست که با مرطوب و لغزنده سازی جزئی زمین، در کنترل آسیب‌های زلزله در مناطق زلزله خیز هم نقش موثری ایفا می‌کند.

 در حالی که سدها و کارخانه‌های شیرین‌سازی و تصفیه خانه‌ها در معرض خطرات تخریب توسط سوانح طبیعی یا دشمنان هستند!

 

اقدامات لازم برای احیای آب و محیط زیست شهرها:

  1- توقف کامل طرح انتقال فاضلاب در هر نقطه‌ی کشور و در هر مرحله‌ای که هست.

 ٢- ایجاد چاه جذبی در مسیر آب‌های سطحی برای جذب این آبها در زمین، کمک به تجدید سریع آب زیرزمینی و جلوگیری از افزوده شدن آن به رودها و تالاب‌های فاضلاب.

٣- اجباری شدن حفر چاه جذبی برای همه ساختمان‌ها

 ۴- در مناطقی با زمین سنگی، انتقال فاضلاب به تصفیه‌خانه‌های محله‌ای برای آبیاری فضای سبز.

 ۵- استفاده از ماشین‌های حفاری، برای حفر مجدد چاه‌های جذبی خانگی، یا محله‌ای در مناطق متراکم. زیرا با وقوع فرونشست، در اولین مرحله، چاه‌های جذبی فرو می‌ریزند!

با این اقدامات، مشکل آب شهرها همانطور که به سرعت ایجاد شد، به سرعت برطرف می‌شود. در حالی که بدون این اقدامات نه تنها گسترش شهرها یا ایجاد شهرهای جدید محال است؛ بلکه شهرهای موجود هم به سمت نابودی می‌روند! تا جایی که اخیرا مهاجرت ساکنین شهرها، حتی انتقال پایتخت به کنار سواحل جنوب کشور، برای تامین آب مصرفی شهرها ضروری شمرده شده است؟!!

 ۶- مورد دیگر لزوم جایگزین کردن گیاهانی مانند کاج که رزین تولید می‌کنند، با گیاهانی با مصرف کم و بی‌خطر در صورت وقوع آتش سوزی است.  در حال حاضر اغلب شهرهای کشور با کاج محاصره شده‌اند.  حتی در اغلب خیابان‌ها و بسیاری از خانه‌ها درخت کاج وجود دارد که در صورت آتش سوزی‌های به خصوص عمدی، شهرها را گرفتار محاصره آتش خواهدکرد. وجود این درختان به همین دلیل، در تضاد با پدافند غیر عامل است!

 

ب - اقدامات ضروری برای احیای دشت‌ها:

 1- توقف سدسازی و انتقال هزینه آن به آبخیزداری و آبخوانداری که باحفظ آب در زمین مانع تبخیر آب، سبب تجدید آب زیرزمینی، احیای آب قنات‌ها، چاه‌ها و چشمه‌ها، رطوبت و سرسبزی زمین، مانع وقوع سیلاب، فرونشست و شسته شدن خاک حاصلخیز، سبب احیای جنگل‌ها، مراتع، روستاها و رونق تولیدات کشاورزی، سبب بازگشت کشاورزان به روستاها، عدم نیاز به واردات ماهانه یک میلیارد دلار واردات مواد اساسی کشاورزی و در نتیجه موجب کنترل تورم نیز خواهد شد.

2- جمع آوری هر سدی که در فصل گرم کم آب می‌شود از جمله سدهای خاکی به خصوص در مناطق گرم که نام حوضچه تبخیر برای آنها شایسته‌تر است!

3- چاله کنی با ماشین آلات، در زمین‌های خشک و کاشت دانه یا نهال گیاهان مثمر با کمک مردم برای احیای زمین.

 4- استفاده از مالچ‌ غیر نفتی، برای تثبیت تپه‌های ماسه بادی، بدون آسیب به محیط زیست .

5- استفاده از روش‌های کنترل طبیعی آفات از جمله استفاده از حشرات برای خوراک دام به جای سمپاشی، برای حفظ سلامت پایدار محیط زیست ضروریست. مدتی است با آگاهی بیشتر نسبت به آسیب روشهای تهاجمی، استفاده از روشهای غیرمهاجم برای حفظ سلامت محیط زیست، و توسعه پایدار آغاز شده است. استفاده از سموم گیاهی، حشرات، ماهی، پرندگان و سایر حیواناتی که از حشرات تغذیه می‌کنند نیز به روشی رایج برای  کنترل آفات تبدیل شده است!

6- پرورش ملخ و حشرات، بخصوص در مناطق کم آب، به دلیل بازده بیشتر پروتیین، برای خوراک دام امری مفید است. البته صید ملخ مهاجم نیز که نزدیک غروب به خواب می‌رود و می‌توان به آسانی، با جمع آوری، خرد و خشک کردن برای خوراک دام استفاده کرد، از کنیا آغاز و در دنیا رایج شده است.

7- جلوگیری از کاشت گیاهان پر مصرف، بخصوص کهور آمریکایی که اخیرا با تصور کم مصرف بودن، علاوه بر بیابانها، که گاهی در شهرها هم کاشته شده. در حالی که بسیار پر مصرف بوده و آب را به شعاع ٣٠ متر و با عمق تا ٨٠ متر، جذب و فضای سبز اطراف خود را نابود و زمین را سخت و غیر قابل نفوذ آب می‌کند. از این گیاه در امریکا فقط برای خشک کردن باتلاقها استفاده می‌شود!

 گرده‌های آن نیز سمی است. که با پخش شدن در هوا، سبب آسم‌های حاد و مسموم شدن انسانها و خوردن برگهای ان نیز سبب مرگ حیوانات گیاهخوار و دامها می‌گردد!

8- نحوه کشاورزی و آبیاری نیز برای استفاده بیشتر از زمین و آب تغییر کرده؛ اما هر تغییر رویه ای باید با بررسی شرایط زمین و آب، در هر محل و فقط در صورت ضرورت، صورت گیرد. زیرا شرایط هر زمین خاص بوده و پیرو آن، نحوه آبیاری نیز باید متناسب با شرایط آن انتخاب شود.

   آبیاری های مدرن: علیرغم مصرف کم آب، و رشد یکنواخت محصول، در زمینهای نسبتا شور، به مرور سبب شورتر شدن خاک میگردد. تا جایی که پس از مدتی، درخت‌های بومی موجود که با تحمل شوری را ندارند، اگر خشک نشوند؛ به مرور تولید کمتر و نامناسبی خواهند داشت.

ضمنا ایجاد سیستمهای جدید آبیاری، با هزینه دولت که معمولا با هدف رساندن آب به تالاب‌ها انجام میشود، از آنجا که هیچ روستا و شهری اجازه خروج آب از منطقه خود را نمی‌دهد، اغلب با گسترش سطح زیر کشت روبرو شده و مصرف آب کمتر و رساندن آب به تالاب‌ها را ناممکن میسازد! که با نرسیدن آب به تالاب‌ها، گسترش ریزگردهای نمکی به زندگی در شهرها و روستاهای اطراف آسیب می‌زند بنابراین، در این موارد، علاوه بر سدسازی که مانع رسیدن آب به تالابها میشود، تغییر سیستم غرقابی نیز سبب خشک تر شدن تالابها خواهدشد!!

آبیاری غرقابی: علیرغم مصرف آب بیشتر نسبت به  سیستمهای جدید آبیاری، در زمینهای شوری که زمانی زیر اقیانوس بوده اند فوایدی دارد. از جمله:

- سبب زهکشی زمین‌های شور شده و از شوری آن می‌کاهد.

- آب اضافه بر نیاز گیاه در زمین جذب شده آب قنات‌ها و چشمه‌های روستاها یا شهرهای پایین دست را تامین می‌کند. که در صورت قطره ای شدن آبیاری، روستاها و زمینهای پایین دست، بی آب و متروک خواهندشد.

- در نهایت پس از شوری زیاد به تالاب‌ها افزوده شده علاوه بر تامین آب لازم برای آبزی پروری، نمک مورد نیاز انسان و دام را تامین کرده؛ مانع ریزگرد و سبب تلطیف هوا نیز میگردد.

- آب ژرف و لب شور نیز بدون شیرین سازی، که سبب اتلاف 50 درصدی آب ژرف و آسیب به محیط زیست میشود، برای 99 درصد مصارف خانگیِ غیرآشامیدنی،(حمام، شستشوها و سیفون توالت) توزیع شده و برای تامین سرانه 2 لیتر آب آشامیدنی، دستگاه شیرین سازی محله ای با استفاده از انرژی خورشید، مانند آنچه در دنیا معمول است قابل استفاده خواهد بود. 

 - آب سد گتوند که در حال شور کردن زمین‌های کشاورزی است، به دلیل شوری بسیار بالا، فقط برای پرورش آرتمیا مناسب است. لذا در صورت خاکبرداری در زمین‌های غیر قابل کشاورزی در اطراف این سد و ایجاد استخرهای خاکی مناسب برای پرورش آرتمیا، علاوه بر جلوگیری از آسیب بیشتر به زمین‌های کشاورزی، با تولید آرتمیا که بازده بسیار سریع و زیادی دارد؛ کشور را از واردات آن بی‌نیاز کرده و حتی اقدام به صدور آن نمود.

 

متاسفانه در حالی که هم اکنون ۸۴ درصد از آب شیرینِ بارشها، در حال تبخیر در سدها یا در اطراف تالاب‌های اطراف شهرها است! سازمان آبفا به جای جلوگیری از تبخیر آب در سدها و بازگرداندن فاضلاب به چاه‌های جذبی، برای تامین آب پایدار شهرها؛ فقط برای تامین مالی بیشتر و دائم برای شرکت‌های خصولتیِ وابسته به وزارت نیرو، درحال تبخیر و نابودی کل آب شیرین حاصل بارش، با طراحی و اجرای اقدامات تهاجمی در کشور گرم و خشک ایران است؟!