اشتباه‌های بحران‌آفرین در زمینه سدسازی در ایران

کمیسیون جهانی سد (WCD) مجموعه‌ای از اشتباه‌های بحران‌آفرین در زمینه سدسازی را مشخص کرده است که با مرور آنها می‌توان دید تمام این هفت اشتباه در مورد اغلب سدهای ایران تکرار شده است.

1- انتخاب رودخانه اشتباه برای ساخت سد،

2- بی‌توجهی به تغییرات جریان آب پایین‌دست،     

3- غفلت از تنوع زیستی و از بین‌بردن زنجیره اتصال غذایی موجودات آبزی و حیوانات اطراف آن،

4- سیاست‌ها و محاسبات اقتصادی اشتباه،

5- ناتوانی در جلب رضایت عمومی مردم منطقه، (1)

6- سوءمدیریت در خطرات و تاثیرات

7- ساخت و ساز بی‌رویه سد

هفت اشتباهی هستند که این کمیسیون آنها را معرفی کرده است.

با نگاهی گذرا به سدهای ایران می‌توان دریافت که اغلب سدهایی که ساخته شده‌اند دارای چنین مشکلاتی‌اند. ایران در کمربند خشک زمین قرار دارد و ساخت سد با توجه به :

- کاهش ۱۰ درصدی میزان بارش‌ها در ایران

- افزایش حدود ۱٫۵ درجه‌ای دمای هوا  (2)

- تبخیر حدود ۲۵ میلیارد متر مکعب از منابع آب کشور

- کاهش حدود ۲۰ درصدی روان‌آب‌ها و آب‌های سطحی

- کاهش ۱۵ درصدی تغذیه آب‌های زیرزمینی

- کاهش بارش برف و ناپایداری منابع آب

- افزایش بارش‌های ناگهانی و ملحق‌نشدن این منابع آبی به آب‌های زیرزمینی و جریان آب‌های سطحی

ساخت سد در ایران را نیازمند تحقیق و بررسی‌های بسیار بیشتر کرده است.

با همه این احوال ایران قصد دارد با وجود اینکه اغلب نیمی از ظرفیت مخازن همین سدهای موجود به دلیل ظرفیت دوبرابری مخازن سدهای موجود نسبت به حجم بارندگی، خالی است  سدهای بسیار بیشتری بسازد. (3)

مخالفان ساخت بی‌رویه این سدهای منسوخ، با اشاره به مشکلات زیست محیطی سدها، اصرار بر ساخت آنها را به «مافیای سدسازی» در ایران مرتبط می‌دانند. (4)

ایسنا  چهارشنبه 7 فروردین 98

-------------------------------------------------

1- وقتی در ایران سدسازی با دزدی حقابه از مردم کنار رودخانه و نابودی کشاورزی، دامداری، صیادی و ... و مهاجرتهای گسترده در هر منطقه بدون امکان دادخواهی انجام میشود ؛ دزدی حقابه مراتع و جنگلها, که عملاً متولی ندارند گرچه سبب نابودی جنگلها و مراتع و موجودات وابسته به آن میشود، برای مافیای سدسازی مشکل قابل ذکری نیست.

2-  دمای کره زمین در 40 سال گذشته، یعنی از سال 1354 تاکنون حدود 1 درجه افزایش پیدا کرده است . از آن سال برای ایران این افزایش دما حدود 1.5 درجه سلسیوس بوده؛ به عبارتی تاکنون افزایش دمای ایران نسبت به افزایش دمای کره زمین، 50 درصد بیشتر بوده .

3- وزارت نیرو و شرکت خصولتی مهاب قدس

4- با توجه به تبخیر 70درصدی آب و رسوبات و لای و لجن 30 درصدی در سدهای معمول, که بحران ساز و هدردهنده آب هستند، به جای سدهای منسوخِ کنونی باید یا آبخوانداری ، یا سدهای زیر زمینی ساخته شود.

 - با وجود این که سد از مهمترین عوامل نابودی محیط زیست و از خطرناک ترین سازه ها در زمان جنگ است؛ در ایران، نه تنها از بررسی محیط زیستی، که حتی از بررسی "پدافند غیرعامل" هم استثنا شده است.

اگر سدسازی مافیا داشت چگونه عمل می کرد؟!!!